Toàn huyện hiện có 2.635 đoàn viên, sinh hoạt tại 281 chi đoàn, 34 cơ sở đoàn trực thuộc Huyện Đoàn. Thực hiện Cuộc vận động “Tuổi trẻ Nguyên Bình chung tay xây dựng NTM”, từ năm 2012 - 2015, Huyện Đoàn đã chỉ đạo các cơ sở đoàn trực thuộc tổ chức quán triệt các văn bản chỉ đạo của Trung ương, tỉnh, huyện về xây dựng NTM, trong đó chú trọng mục tiêu, nội dung, ý nghĩa và 19 tiêu chí đạt tiêu chuẩn xã NTM đến cán bộ, đoàn viên, thanh niên (ĐVTN). Tổ chức tập huấn công tác tuyên truyền về xây dựng NTM cho 100% cán bộ đoàn cơ sở với phương châm: “Mỗi ĐVTN là hạt nhân tuyên truyền tới gia đình, nhân dân tham gia các nội dung xây dựng NTM”.
Với khẩu hiệu “Mỗi thanh niên một việc tốt, mỗi cơ sở đoàn một hoạt động thiết thực tham gia xây dựng NTM”, các cơ sở đoàn đã bám sát nhu cầu thực tiễn địa phương, thực hiện có hiệu quả các công trình, phần việc thanh niên; lựa chọn tham gia các phong trào phù hợp như: Nâng cấp, tu sửa đường giao thông nông thôn; khuyến khích, động viên ĐVTN lập thân lập nghiệp, làm kinh tế giỏi; giúp đỡ gia đình chính sách; giúp nhau phát triển kinh tế…, thu hút đông đảo ĐVTN tham gia. Từ năm 2012 - 2015, ĐVTN trong huyện đã đóng góp công lao động xây dựng 2 công trình thanh niên cấp huyện, gồm: Đường bê tông lên Trường Mầm non xã Minh Thanh với chiều dài 25 m và sân chơi Trường Mầm non xã Mai Long với tổng trị giá 2 công trình gần 50 triệu đồng. Phối hợp xây dựng 5 “Nhà nhân ái” cho 5 gia đình chính sách, hội viên Hội cựu thanh niên xung phong có hoàn cảnh khó khăn, ĐVTN nghèo, trị giá 200 triệu đồng. Huy động trên 600 ĐVTN làm 275 m đường bê tông lên Nghĩa trang Liệt sỹ huyện, trị giá hơn 700 triệu đồng. Tổ chức Chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè, Ngày hội “Thầy thuốc trẻ làm theo lời Bác, tình nguyện vì sức khỏe cộng đồng” tại 2 xã Mai Long, Ca Thành; khám bệnh, tư vấn sức khỏe và cấp phát thuốc miễn phí cho hơn 400 người dân, trị giá trên 50 triệu đồng...
Hằng năm, Huyện Đoàn - Hội Liên hiệp Thanh niên huyện tổ chức ra quân Tình nguyện mùa Đông và Xuân tình nguyện gắn với chương trình “Tuổi trẻ chung tay xây dựng NTM” thu hút đông đảo ĐVTN tham gia. Qua các hoạt động tình nguyện, Huyện Đoàn đã tổ chức trao tặng 225 suất quà các gia đình chính sách, hộ nghèo, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, trị giá 64 triệu đồng; tu sửa, làm mới 4,5 km giao thông nông thôn; tổ chức 10 đợt ra quân vệ sinh môi trường thu hút 1.850 lượt ĐVTN tham gia. Đặc biệt, trong năm 2015, Huyện Đoàn đã thi công tuyến đường dài 113m vào Bia di tích nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của huyện Nguyên Bình tại xã Minh Tâm, trị giá hơn 100 triệu đồng; trong Tháng Thanh niên 2015 các cơ sở Đoàn trong toàn huyện đã tổ chức ra quân đồng lợt thu hút sự tham gia của 2.384 ĐVTN, tu sửa 8,8 km đường giao thông nông thôn, nạo vét 6,2km mương nội đồng, trị giá trên 190 triệu đồng. Vận động 233 ĐVTN tham gia hiến máu tình nguyện và thu được 104 đơn vị máu...
Phát huy tinh thần xung kích của thanh niên trong phát triển KT - XH, Huyện Đoàn phối hợp với Phòng Giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội huyện thực hiện ủy thác cho 987 hộ ĐVTN vay vốn, tổng dư nợ trên 27 tỷ đồng thông qua 40 tổ Tiết kiệm và vay vốn. Bên cạnh đó, các cấp bộ Đoàn còn tổ chức các hoạt động tuyên truyền cho 2.841 ĐVTN về nghề nghiệp, việc làm, giúp đỡ thanh niên học nghề, vay vốn phát triển kinh tế, tham gia các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật. Trao học bổng cho ĐVTN, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, trị giá trên 60 triệu đồng và quyên góp 1.180,5 kg gạo hỗ trợ cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn.
Đi đầu trong phát huy vai trò xung kích của tuổi trẻ, Đoàn xã Minh Tâm đã tổ chức nhiều chương trình, phần việc gắn với XDNTM, như: Tổ chức quán triệt và tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về xây dựng NTM, trong đó chú trọng mục tiêu, nội dung, ý nghĩa và 19 tiêu chí đạt tiêu chuẩn xã NTM; vận động gia đình và nhân dân hiểu rõ được vai trò quan trọng của chương trình, trong đó chú trọng vào việc hiến đất làm đường, di dời chuồng trại gia súc ra khỏi gầm sàn nhà; Thực hiện chỉ đạo của Huyện Đoàn, Tỉnh Đoàn thanh niên Đoàn xã đã tổ chức lao động tình nguyện tại xóm Bản Cải - Kéo Gạm; giúp 6 gia đình di dời chuồng trại ra khỏi gầm sàn nhà; làm 90 m đường tại xóm Phiêng Sa, đổ bê tông 43 m đường vào Khu di tích hang Kéo Quảng.
Để hoàn thành các tiêu chí xây dựng NTM ở địa phương cần sự chung tay, góp sức của cả cộng đồng, trong đó, ĐVTN là lực lượng xung kích đi đầu. Bằng những cách làm hay, sáng tạo, ĐVTN huyện Nguyên Bình đã phát huy tốt vai trò, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của huyện, đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM.